آیا بدنسازی مانع رشد قدی می شود؟

بسیاری از نوجوانان که علاقه مند به حضور در باشگاه های بدنسازی هستند، معمولا نگران تأثیر منفی تمرینات بر رشد قدی خود هستند. این نگرانی بسیاری از اوقات توسط دیگران نیز تشدید می شود زمانیکه به نوجوانان تذکر می دهند که “با وزنه زدن قدت میسوزه!”.

در این نوشته سعی می کنیم که با استفاده از یافته های علمی پاسخ این سئوال قدیمی اما مهم را بدهیم که آیا بدنسازی و کار با وزنه تأثیر منفی در رشد قدی افراد نونهال و نوجوان می گذارد و اگر می گذارد این تأثیر در چه حد است و چگونه رخ می دهد. با ما همراه باشید.

رشد قدی چگونه رخ می دهد؟

پاسخ ساده و کوتاه به این سئوال این است که رشد قدی بدن در نتیجه رشد طولی استخوانها اتفاق می افتد. در نیمه بالایی بدن استخوانهایی مانند استخوان ساعد و استخوان بازو رشد می کنند وطولشان افزایش می یابد و در نیمه پایینی بدن استخوانهایی مانند ران و ساق پا افزایش طول پیدا میکنند. این افزایش طولها منجر به افزایش قد فرد می شود.

در انتهای استخوانهای در حال رشد صفحات اپی فیز (Epyphyseal) قرار دارند که اصطلاحا به آنها صفحات رشد نیز گفته می شود. در هنگام رشد و گذر از مرحله کودکی به نونهالی و نوجوانی، این صفحات رشد در انتهای استخوانها به تولید غضروف می پردازند و این غضروفها به مرور زمان تبدیل به استخوان می شوند و بر طول استخوانهای بدن می افزایند. تصویر بالا مراحل رشد استخوان را به نمایش گذاشته است.

هنگامی که بلوغ به پایان می رسد صفحات رشد به اصطلاح قفل می شوند تا رشد بیشتری اتفاق نیفتد. در این زمان قد فرد ثابت می شود و دیگر در طول عمر فرد رشدی صورت نمی پذیرد.

با دانستن نحوه رشد قدی، حال می بایست تأثیر بدنسازی بر روی این فرآیند را بررسی کنیم تا ببینیم آیا بدنسازی می تواند منجر به اثر منفی بر عملکرد صفحات رشد بشود یا خیر.

آیا بدنسازی تأثیر منفی بر عملکرد صفحات رشد دارد؟

بر اساس تحقیقات مختلفی که در این زمینه انجام شده است، پاسخ سئوال فوق “خیر” است. در ادامه به بررسی و معرفی چند مورد می پردازیم.

انجمن متخصصین کودک آمریکا در این مطلب اعلام نموده است که :

تمرینات قدرتی مناسب هیچگونه تأثیر منفی مشخصی بر رشد طولی، صفحات رشد و سیستم قلبی عروقی ندارد.

در تحقیق دیگری تحت عنوان “تمرینات قدرتی در کودکان و بزرگسالان” که در اینجا قابل مشاهده است، تحقیقات مرتبط انجام شده بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۸ را مورد بازنگری انجام داده اند و نتیجه گیری کرده اند که:

تمرینات قدرتی هنگامی که کنترل شده و تحت نظارت انجام شوند می توانند به همه کودکان و بزرگسالان با هر سطحی از توانایی های ورزشی کمک کنند که قدرت و سلامتی خود را بهبود بخشند. مزایای تمرینات قدرتی به مراتب از ریسک های احتمالی آنها بیشتر است، مخصوصا در جامعه امروزی که چاقی کودکان روز به روز در حال افزایش است.

نتیجه گیری این است که با بررسی تحقیقات علمی صورت گرفته، شواهد درست و کافی برای اثبات تأثیر منفی بدنسازی بر فرآیند رشد قدی وجود ندارد. در حقیقت تمرینات بدنسازی تأثیر منفی مشخصی بر عملکرد صفحات رشد ندارند.

تذکر جدی!

تنها زمانی که تمرینات بدنسازی می تواند منجر به آسیب به فرآیند رشد قدی بشود زمانی است که یک آسیب جدی استخوانی در حین تمرینات اتفاق بیفتد و صفحات رشد دچار مشکل جدی بشوند. به عبارت ساده تر زمانیکه که فرد با بی دقتی و عدم رعایت اصول ایمنی در تمرینات، دچار شکستنی یکی از استخوانها بشود ممکن است که فرآیند رشد قدی مختل شود. ای نامر ناشی از آسیب دیدن صفحات رشد است.

در حقیقت بدنسازی در مقایسه با بسیاری از فعالیت های روزانه که نوجوانان به آنها می پردازند، ایمنی بسیاری بیشتری دارد و امکان آسیب جدی در آن بسیار پایین تر است. البته نباید اصول ایمنی را در حین انجام تمرینات نادیده گرفت.

بهترین توصیه به نوجوانانی که به تازگی به بدنسازی روی آورده اند این است که در ابتدا برای مدتی تحت نظارت یک فرد باتجربه و صاحب دانش به تمرینات بپردازید تا دچار آسیب های احتمالی نشوید.